Deze week de kinderspecial. Onderwerpen als de kindertafel, kinderkeuken en de kindertuin komen aan de orde. De boeken over huishouden, tafeldekken én misschien ook de etiquetteboeken worden nageplozen. Hoe was het voor de kleintjes om in het keurslijf van de regels der wellevendheid op te groeien.

Vandaag: de Kindertafel

In het boekje Tafeltje dek je van J.CW. De Boer en W.L.P. Burger uit 1931 worden diverse tafeldekschema’s gegeven voor de verschillende maaltijden: de ontbijt-, koffie-, dinertafel, als mede voor een buffet, danspartijtje, een souper of een picnic. Het gaat niet alleen over wat er nodig is aan servies, linnengoed, glaswerk, zilver, maar vooral ook over de tafelversiering! Met name de tafelversiering is interessant, waar ik in de nabijetoekomst ook een artikel aan zal wijden. Het boekje bevat twee foto’s van de gedekte tafels, waarvan er een is gedekt met kinderservies. Opmerkelijk, want er worden niet veel woorden aan vuil gemaakt:
“Voor maaltijden voor bepaalde gelegenheden, verjaardagen, bruidsdiners, maaltijden in verband met feestdagen (Kerstmis, Paschen) of jaargetijden (voorjaarstafels b.v.) kan men zich wat meer laten gaan. Ook hierbij geldt ‘eenvoud is het kenmerkt van het ware’, maar hierbij zal toch een ietsjes uitbundigheid en zwier geen kwaad doen. Ditzelfde geldt ook voor kindertafels. Een gedekte kindertafel mag op zichzelf al een brokje ‘pret’ vertegenwoordigen.”

Het kinderservies dat hier op tafel staat is heeft het decor Gans en is van de Maastrichts aardewerkfabriek Petrus Regout. De dekschalen, borden en kommetjes zijn net allemaal een slagje kleiner dan het grote mensen servies. Alles op schaal. Let op de rietjes in de glazen!

Ook het boekje Tafelcharme uitgegeven door Wellner Zilverfabrieken rond 1925-30 spreekt over een kindertafel, weer geïllustreerd met een foto: Foto nr. 9 toont ons, hoe met heel eenvoudige middelen reeds een feesterlijk effect kan woren verkregen.Zij stelt voor een kinder-feest-tafel. Wanneere Broer of Zus ter eere van hun verjaardag een huisvol vriendjes of vriendinnetjes hebben mogen vragen, dan vormt het schikken rond een dergelijke, feestelijke tracteertafel een weldadige rustpauze temidden der feestvreugde, een pauze, die door groot en klein wordt gewaardeerd, zij het ook om verschillende redenen waarschijnlijk! Midden op deze feest-tafel is een kaarsenring geplaatst. De brandende kaarsen geven het aantal jaren van de(n) jeugdige(n) jubilaris(esse) aan.”

Daarna volgt een knutselinstructie hoe een dergelijk kaarsenring te maken. Wie het boekje beter bekijkt, vindt een charmante foto van een jongetje dat met aap, beer en pop aan tafel zit. Het deed me direct denken aan mijn eigen kindertijd. Hoe vaak heb ik wel niet met poes, beer, aap, pop 1, 2, 3 aan tafel gezeten? Soms zaten zij aan een klein tafeltje (precies zo als de échte eettafe) naast de grote tafel, en ‘aten’ van plastic boerenbonten servies, terwijl wij aan de grote tafel gedekt met echt boerenbont zaten. Zo jammer is het dan ook dat deze foto niet van commentaar is voorzien… Er wordt alleen maar gesproken over ‘de bontgeruite servetten op foto No. 8 van de kindertafel’

Dus hoe ziet het nu met de kindertafel? Blijkbaar is daar niet veel over te doen, omdat kinderen nog enigszins buiten ‘de etiquette’ vallen. Of niet zo zeer er buiten, maar ze nemen nog niet deel aan het sociale verkeer. En zo ook het eten vindt vooral binnenshuis plaats. Dek die tafel feestelijk lijkt het advies te zijn.
De oudere boeken die handelen over tafels dekken, manieren en schema’s reppen met geen woord over kinderen. De boekjes uit de jaren 20-30 wel. De emancipatie van het kind?